Tel. 24h/7: 693 503 720

Śmierć w kulturze romskiej

pogrzeb romski

Temat śmierci wydaje się jedną z najbardziej uniwersalnych kwestii, niezależnych od narodowości czy pochodzenia. Zwykle obrzędy wyglądają podobnie: żałobnicy, wiązanki pogrzebowe, uroczyste pożegnanie zmarłego. Warto jednak pamiętać, że jest to podobieństwo pozorne: poszczególne kultury mają tu własne wierzenia i symbolikę. Zapraszamy do lektury. 

Wyjątkowa kultura romska

Mimo iż Romowie od wieków mieszkają w Polsce, zachowali odrębność kulturową oraz oryginalne zwyczaje. Szczególnie interesujące są te dotyczące śmierci oraz pogrzebu. Poniżej znajdziesz krótki opis najważniejszych elementów, jakie składają się na pożegnanie osoby zmarłej. 

Szczególny stan — „skalany” 

„Skalanym” określa się zmarłego, który jest jak gdyby zawieszony pomiędzy dwoma światami. Romowie wierzą, że jest to bardzo niebezpieczny okres, ponieważ w tym czasie dusza jest narażona na negatywne, magiczne wpływy zewnętrzne. Trzeba więc pomóc jej jak najszybciej dotrzeć do właściwej sfery. Zmarłemu do kieszeni wkłada się pieniądze, które mają przydać mu się w przyszłym życiu. 

Sprzeczne uczucia

Rodzina zmarłego pragnie, aby jego dusze znalazła się w lepszym świecie, a jednocześnie nie chce zbyt szybko się z nim żegnać. Warto pamiętać, że więzi rodzinne są u Romów bardzo ważne. Co więcej, obawiają się oni „skalanego”, ponieważ wierzą, że może on oddziaływać na otoczenie. Dużą wagę przykłada się do tego, by śmierć nastąpiła w domu — wówczas jest możliwość zamknięcia wszystkich spraw i ewentualnie uzyskania od umierającego przebaczenia.

Czuwanie

Krewni czuwają przy zmarłym przez trzy dni. Obowiązuje ich wówczas ścisły post: mogą pić jedynie kawę i wodę. Nie wolno im także myć się ani czesać. Wierzą, że w tym okresie dusza wędruje pomiędzy nimi i może jeszcze wrócić do ciała. Na wypadek, gdyby tak miało się stać, na twarzy „skalanego” kładzie się białą chustkę z dziurką pośrodku — ten otworek ma stanowić drogę dla powracającego ducha. 

Romski pogrzeb

Ostatnie pożegnanie również wygląda szczególnie. Towarzyszą mu m.in. takie obrzędy jak:

  • uroczyste odłamanie śrub wieka trumny,
  • wypicie niewielkiej ilości wódki (kilka kropli ulewa się na grób),
  • częste są też pieśni i tańce — Romowie wierzą, że zmarły, opuszczając ciało, pozbywa się smutków i kłopotów, trafiając do lepszego świata.  

Bogaci przedstawiciele społeczności, zwłaszcza tzw. ”baronowie”, miewają okazałe nagrobki, biedni —  skromniejsze. Krewni przychodzą na cmentarz głównie w Zaduszki, Wielkanoc i Boże Narodzenie. Zostawiają na grobie żywność i zapalone papierosy dla zmarłego (jeśli za życia palił), a niekiedy też piją alkohol, a nawet urządzają uczty. Żałoba formalnie trwa rok. 

Romowie i śmierć

Zwyczaje związane ze śmiercią mogą wydawać się niezwykłe. Jako przedstawiciele MPUK świadczący usługi pogrzebowe od ponad 75 lat mamy w tej kwestii duże doświadczenie: wiemy, że wszystkie te oryginalne tradycje stanowią po prostu przejaw różnorodności kulturowej. Z pewnością temat jest interesujący i znacznie obszerniejszy — cieszymy się, że mogliśmy nieco go w skrócie przybliżyć.